پرورش زنبورعسل و مسائل مهم زنبورداري  

1 .انتخاب الگو:

 زنبور عسل حشرات مفید و ارزشمند و پاکیزه‌اى هستند. در تمام طول عمرشان الگویشان گل است. فقط دنبال گل هستند تا از شکوفه‌ تلخ گل، گرده و شهد تهیه کنند. گرده گل را براى غذاى نوزادان و شهد گل را براى شفاى مردم درست مى‌کنند. اگر ما براى به دست آوردن غذاى روح و جسم خود الگوى خوب داشته باشیم بسیارى از مشکلات ما حل مى‌شود .

 2 . درست استفاده کردن:

 کوچکترین شکوفه گل توسط زنبور عسل گرده‌افشانى مى‌شود ولى زنبور طورى روى آن قرار مى‌گیرد که آسیبى به آن نرسد. بنابراین ما هم مى‌توانیم در برخورد و تعامل با همنوعان خود طورى عمل کنیم که هیچ وقت مشکلى به وجود نیاوریم.

 3 . محصول زنبو عسل، "عسل" است:

بنابراین ما هم مى‌توانیم با زبان و اعمال خود نتایج شیرین‌تر از عسل داشته باشیم ولى در صورتى که قضاوت عجولانه و غیرمنطقى داشته باشیم نتایج آثار اعمال و زبان ما تلخ‌تر از همه چیز خواهد بود.

 4 . ملایمت و انعطاف پذیری:

زنبور عسل، تولید موم مى‌کند زنبور با ترشح غده‌هاى موم ساز خانه‌هایى از موم مى‌سازد و داخل آن عسل مى‌ریزد. موم با اینکه خیلى شکننده و ملایم است ولى در گرما و سرماى زیاد هم مى‌تواند ظرف خوبى براى نگهدارى عسل باشد.

 5 .سرافرازى و صبوری:

 همیشه زنبور عسل چون از دسترنج خودش استفاده مى‌کند سرافراز و صبور است. براى تهیه یک قاشق عسل که 25 گرم مى‌باشد، چهار هزار زنبور بیست هزار گل را ملاقات مى‌کنند، 7 بار فاصله بین کره ماه و زمین را مى‌پیمایند. براى تهیه 1 کیلو عسل 100 تا 150 میلیون گل را باید گرده‌افشانى کنند.

6 . سخت‌کوشى و تلاشى خستگى‌ناپذیر:

 یک عدد زنبور در طول 15 روز عمرش در فصل بهار و تابستان 70 هزار سورتى پرواز مى‌کند. سرانجام بر اثر بال زدن زیاد (چون 400 دفعه در هر ثانیه بال مى‌زند، 35 کیلومتر را در یک ساعت مى‌پیماید و 20 کیلومتر را بدون وقفه مى‌رود) با بال‌هاى مجروح و بدن زخمى و خون آ‌لود جانش را به جان آفرین تسلیم مى‌کند.

 7 .ایثار و تسلیم بدون توقع:

 فاصله بین قاب‌ها در کندوى لانکسروت هشت میلیمتر است. یک زنبور باید با تن خسته و کیسه‌ پر از عسل بخصوص در اواخر روزهاى گرم تابستان از درب پرواز وارد کندو شده و در یک جاى تنگ و تاریک عسل (شهد گل) را از میان قاب‌ها از پایین کندو به طبقات دوم و سوم برساند. جالب است بدانیم در بهار و تابستان در هر کندو بین 90 تا 120 هزار زنبور وجود دارد، ازدحام جمعیت خود مهمترین عامل فشار و گرما و ضیق جا است.

 8 .سازماندهى و تقسیم وظایف:

 معمولا یک زنبور کارگر بعد از تولد 12 روز اول نگهبانى و پرستارى از ملکه و نوزادان و نظافت را به عهده دارد. بعد از 12 روز علاوه بر وظایف یاد شده کار معمارى و مهندسى و بنایى را باید انجام دهد. یعنى سه نوع خانه باید بسازد؛

حجره‌هاى کوچک براى کارگران، حجره‌اى متوسط براى زنبوران نر، حجره بزرگ شبیه بادام‌زمینى براى پرورش ملکه که در اصطلاح به آن سلول ملکه یا شاخون مى‌گویند. بعد از 21 روز زنبور کارگر بالغ شده تا 15 روز پرواز مى‌کند. براى تهیه شهد، گرده، زهر، بره موم، آب به فعالیت مى‌پردازد.

مهمترین فعالیتهاى اثربخش را در کندو زنبوران کارگر (ماده بکرزا) انجام مى‌دهند. زنبور نر خاصیتش فقط براى بارورى ملکه جوان است. تاکنون حشره‌شناسان وظیفه دیگرى براى زنبور نر اعلام نکرده‌اند .

ملکه زنبور عسل که حکم "شاه کندو"‌ را دارد 200 روز در سال تخمگذارى مى‌کند روزى 1500 تخم. وظیفه ملکه حفظ و بقاى نسل است. ضمنا ملکه گازى از خود متصاعد مى‌کند که به آن فرمون یا نظم‌دهنده اجتماعى نیز مى‌گویند. این گاز موجب مى‌شود که تمام زنبورها به وظایف خود به خوبى عمل کنند.

 9 . ایثار ملکه در کندوى عسل:

 حدود 11 تا 14 روز طول مى‌کشد تا یک تخم به ملکه تبدیل شود. ملکه 3 تا 10 روز بعد از تولد آواز مخصوص جهت آغاز زندگى جدید را مى‌خواند. معمولا بعد از ظهر یک روز آفتابى در فصل بهار ملکه جدید از کندو خارج شده چون بسیار خوشبو و معطر است بیش از 1000 زنبور نر براى رسیدن به وصالش به تعقیب ملکه مى‌پردازند. ملکه براى اینکه بهترین نژاد را نسل آینده به وجود آورد در آسمان لایتناهى صعود مى‌کند و اوج مى‌گیرد. نرهایى که وى را تعقیب مى‌کنند یکى پس از دیگرى از پا در مى‌آ‌یند.

چون به دلیل خستگى پرواز به فضاى بالا نفسشان مى‌برد. ملکه آنقدر اوج مى‌گیرد که هیچ پرنده دیگرى نمى‌تواند در آن فضا پرواز کند تا مزاحمش شود. معمولا در ارتفاع بالا حرکت باد هم ضعیف، آسمان صاف و روشن و دور از چشم همه موجودات زمینى آخرین زنبور نرى که جسارت و قدرت جسمى مناسبى داشته باشد و به ملاقات وى مى‌آید باهم زندگى جدید را شروع وقدرت بارورى ملکه را تنظیم مى‌کند. بعد همین زنبور بعد از ازدواج یک دقیقه‌اى خودش مثل شهاب سنگ به زمین مى‌‌افتد و ملکه مزدوج شده و با وقار و متانت به کندوى خودش بر مى‌گردد تا آخرعمرش هیچوقت کندو را ترک نمى‌کند مگر در شرایط بچه‌دهی. عمر ملکه 2 تا 4 سال است. یکبار در عمرش ازدواج مى‌کند و اسپرم‌هایى را که با ازدواج اولیه گرفته براى تمام عمرش ذخیره و بارور مى‌کند .

 10 . مفید بودن زنبور عسل براى خود و دیگران:

 هر موجودى جهت زنده ماندن مجبور است موجودى دیگر را از بین ببرد یا خودش موقع صید و صیادى از بین برود جز زنبور عسل که براى سیر شدن خودش و سیر کردن انسان‌ها هزاران موجود دیگر را هم سیر مى‌کند بدون اینکه مزاحم و باعث از بین رفتن موجودى شود. یعنى زنبور عسل با عمل گرده‌افشانى موجب ازدیاد تولید محصولات باغی،‌ صیفی، زراعى شده همچنین غذاى شیرین انگبین یا عسل را تولید مى‌کند اما ما انسان‌ها براى سیر شدن خود و پذیرایى از مهمان‌ها و همنوعان خود حتما باید جاندارى را بى‌جان کنیم مثل کشتن و سر بریدن پرندگان، ماهی، گوسفند، گاو، شتر، غاز، بوقلمون، اردک، مرغ و ...

 11 . آگاهی، بصیرت و دوراندیشی:

 تمام موجودات بخصوص انسان‌ها در مواقع قحطى (مشکلات، جنگ، زلزله، سیل) قوه جنسى آنها جهت بقاى نسل ادامه مى‌یابد جز زنبور عسل (شما شاهد هستید در کشورهاى جهان سوم بخصوص کشورهاى فقیر آفریقایى ازدیاد نسل و زاد و ولد بسیار زیاد و نامناسب است.)

ولى زنبور عسل در مواقع کمبود گرده و گل و شهد به ملکه خود اطلاع مى‌دهد و ملکه از تخم‌ریزى باز مى‌ایستد تا نوزادانش دچار گرسنگى و قحطى نشوند. تا زمانى که وضعیت گل و شهد عادى نشده، ملکه تخم‌ریزى نامحدود نمى‌کند. به محض عادى شدن گل و شهد دوباره ملکه شروع به تخم‌ریزى و فعالیت مى‌کند.

12 . جامع و فراگیر بودن موجوداتى که از زنبور عسل بهره مى‌برند:

 1- انسان‌ها، از انگبین یا عسل، از گرده گل، از موم، ژله 2- طیور و پرندگان: گرده‌افشانى گل موجب ازدیاد آفتابگردان، پنبه،‌ سویا، کلزا شده، پستانداران، پرندگان اهلى و وحشى زیادى از آن بهره مى‌برند.

 13 . قانع و نجیب بودن زنبور عسل:

 زنبور عسل داراى 2 معده است. معده اول یا چینه‌دان براى جمع‌آورى و حمل شهد است که زنبور پس از حمل آن به کندو از معده اول یا کیسه عسلى داخل حجره‌ها خالى مى‌کند . بین کیسه عسلى یا معده اول و معده دوم دریچه‌اى است که روزى یک سر سوزن عسل یا شهد را از دریچه وارد معده اصلى خود کرده، آن را جهت سوخت و ساز خودش مصرف مى‌کند. هیچوقت از ذخیره عسل خودش مصرف بى‌رویه یا اسراف نمى‌کند. به حق خود قانع است. از قناعت و مناعت طبع عالى برخوردار است.